Foto: Gerard Mühlradt
Helma Snelooper | oevers do 8 okt 2020, 16:15 Column Een virus voerde de dichter terug naar het landschap van haar jeugd. Daar wandelt zij door weer en wind met haar moeder. Die heeft de leeftijd der zeer krachtigen bereikt en wordt daarmee tot de kwetsbaren gerekend. Eenzelfde combinatie van kwetsbaarheid en kracht ervaart de dichter in het klimaat en in de dagelijkse ontmoetingen rondom het ouderlijk nest. oevers - afstand is het nieuwe nabij een nieuwe vorm van naoberschap buurman legt bloemen op de stoep buurvrouw verschijnt voor het raam en maakt een gebaar een weerspiegeling van de tijd teken van betrokkenheid - onmundig lang niet meer gekust ben vergeten hoe het smaakt de ruimte om mij heen is vol vragen in de Greffelinkallee vormen bomen uitgeblust een ereboog de Hummelose Beek staat al weken droog - de aarde smacht naar water en ook mijn tranen willen maar niet stromen in mijn dromen treed ik buiten oevers raak ik alles aan bij het ontwaken denk ik soms dat ik de leegte kan verstaan - Helma Snelooper, Hans Mellendijk, Bert Scheuter en Eva Schuurman vormen samen het dichterscollectief Dichters des Achterhoeks. Zij geven op deze plek wekelijks hun poëtische kijk op de actualiteit.
0 Comments
 'Elke week slaan we de krant Dicht met een gedicht'
vr 2 okt 2020 Achterhoek Nieuws - ACHTERHOEK – Deze week starten onze kranten met de nieuwe rubriek ‘Dicht’ die wekelijks te lezen is op de laatste redactiepagina van de krant. Dicht wordt verzorgd door de vier Dichters des Achterhoeks. Tot voor kort schreven zij gedichten voor dagblad De Gelderlander. Door Joyce de Schepper “De lezer meegeven wat er speelt in de omgeving, dat is een belangrijke taak voor ons”, vindt Gerwin Nijkamp, hoofdredacteur bij Achterhoek Nieuws, uitgever van deze en nog elf kranten in de regio. “We gebruiken begrijpelijke woorden en zinnen om het regionale nieuws zo duidelijk mogelijk te brengen. Naast het vervullen van die informatieve functie, vinden we het ook belangrijk om ruimte te creëren voor de schoonheid die taal kan bieden, met diverse columns en een rubriek als BeeldendeTekst.” Verrassend en mooi “Poëzie is een goede aanvulling op de journalistieke en informatieve inhoud van onze kranten. Ik was dan ook erg blij toen gevraagd werd of wij dit collectief ‘onderdak’ wilden bieden en hoop dat de mooie woorden en zinnen de lezers verrassen, raken of aan het denken zetten.” Verrassing en schoonheid maken iets écht de moeite waard, dat geldt ook voor een krant, zegt Gerwin. “Je bezoekt een stad ook niet alleen omdat die zo makkelijk bereikbaar is, maar omdat je wil genieten van mooie parken met grote vijvers omgeven door kronkelpaadjes. Of omdat je in het onbekende kunt verdwalen in steegjes tussen imposante gebouwen, leuke terrassen en interessante musea. Verrassende ervaringen die je bijblijven. Datzelfde gevoel hopen we met Dicht op te roepen.” Beginnen met achterpagina Eva Schuurman, Dichter des Achterhoeks sinds 2017, vormt samen met Helma Snelooper, Bert Scheuter en Hans Mellendijk het dichterscollectief Dichter des Achterhoeks. Bert en Hans kennen elkaar al lang. Samen met Helma en andere dichters werkten ze diverse jaren aan de Kunstwandelroute op Landgoed Enghuizen in Hummelo. “We hebben elkaar zo’n beetje bij elkaar gezocht en toen we ons eerste optreden verzorgden in Zutphen voelde dat meteen goed”, vertelt Eva. “Hoe verschillend we ook zijn in onze uitingen, de naam Dichter des Achterhoeks is de paraplu waar we graag onder willen schuilen.” De vier hopen dat de lezer zich herkent in hun bijdragen; dat het iets met ze doet. “Dat lezers er om kunnen lachen, dat ze er door ontroerd zijn, dat het herkenning biedt of net even op een andere gedachte brengt. Het zou geweldig zijn als mensen de krant pakken en meteen naar de laatste pagina gaan om eerst het gedicht te lezen.” Achterhoeks nieuwslijntje “Het leuke van publiceren in een huis-aan-huisblad is dat we bij familie, vrienden en bekende dorpsgenoten op de deurmat vallen. In een krant die dichtbij de mensen staat en vertelt wat er in hun omgeving gebeurt. Daar sluiten we in onze rubriek bij aan. Een mooi gebaar van Achterhoek Nieuws waarmee de krant de lezer serieus neemt”, vinden de vier schrijvers/dichters. Gevoed door een regionaal Achterhoeks nieuwslijntje wisselen Hans, Helma, Bert en Eva elkaar af, zodat ieder op geheel eigen wijze eens per maand publiceert. Hans Mellendijk slaat als eerste de krant Dicht met een gedicht. Hans Mellendijk: verdwaald in de taal Hans Mellendijk is de eerste van de vier die de krant ‘Dicht gaat schrijven’. Hans omschrijft zichzelf als ‘beeldend kunstenaar verdwaald in de taal’. “Beeldend kunstenaar, dichter dus. Ja”, zegt Hans. “Vaak heb ik een aantekenboekje bij me, daarin schrijf ik zinnen, woorden, iets dat opvalt in de krant. Soms lees ik een woord dat er niet staat, maar dat ik wel grappig vind, dat kan een woord zijn waarbij ik me verlees. Dat komt allemaal in mijn chaotische aantekenboekje. Het ‘echte’ schrijven doe ik achter de computer. Voordat ik ga schrijven, heb ik vaak wel een idee voor de vorm. Dat kan me op ieder moment invallen. Veel mensen zijn nachtmensen. Ik niet. Alhoewel ik het schrijven in de rust van de vroege ochtend wel herken.” Helma Snelooper: verhalenverteller Helma Snelooper is theatermaker en verhalenverteller. “Ik vind mezelf daarin een vertolker. Dat wil zeggen dat ik theater, verhalen, gedichten en liederen maak op basis van wat mensen mij vertellen. Die producties vormen op hun beurt weer een uitnodiging om mensen zelf verhalen te laten vertellen en gedichten voor te laten dragen. Contact maken via verhalen en poëzie zie ik als een belangrijke uitwisseling waarbij je gezamenlijk zoekt naar woorden of andere uitdrukkingsvormen voor belangrijke ervaringen in het leven. Ervaringen waarvan wel wordt gezegd dat er geen woorden voor zijn. Maar juist in het zoeken naar die woorden kun je elkaar ontmoeten en kun je met elkaar vaak veel humor en ontroering ervaren. Omdat het om wezenlijke zaken gaat.” Bert Scheuter: laag over laag Bert Scheuter is van huis uit tekenleraar, werd later grafisch ontwerper en noemt zichzelf nu beeldend kunstenaar. “Beeldend kunstenaar, dat past het beste bij me, daar ben ik langzaamaan zo ingegroeid. Schilderen is vrijwel hetzelfde als tekenen. Voordat ik dat ene idee wil vastleggen, kan ik behoorlijk afgeleid zijn door tal van gedachten. Als ik weet hoe ik iets wil gaan maken, kijk ik wat er gebeurt. Welke kleur geef ik mijn schilderij mee en welke klankkleur mijn tekst. Laag over laag, soms even afstand nemen, een andere keer juist wat dichterbij komen. Als mijn werk af is, neem ik even de tijd om het te laten voor wat het is. Daardoor verloopt mijn werk vaak in fases van nadenken en werk ik soms door tot diep in de nacht.” Eva Schuurman: prozaïsch dichter Eva Schuurman werd in 2017 benoemd tot Dichter des Achterhoeks als waardering voor haar werk. Eva schrijft sinds 2014 columns voor de drie edities van Contact Bronckhorst, uitgaven van Achterhoek Nieuws. Ze omschrijft zichzelf als prozaïsch dichter. “Omdat in mijn gedichten een goed te volgen verhaallijn zit. Mijn gedichten ontstaan vooral thuis waar het overzichtelijk is. Vaak zit een gedicht of column al in mijn hoofd. Dan denk ik ‘ik heb het al, het staat alleen nog niet op papier’. Schrijven voor Achterhoek Nieuws bevalt me prima. Soms wordt er weleens een positieve reactie naar de redactie gestuurd. Dat vind ik leuk. Schrijven is solistisch werk, dat doe je vanuit een cocon. Je uit je gedachten en als iemand daarop reageert, voel je je kwets- en dankbaar. Dat kruipt meteen onder de huid.”  -Wat ik me zojuist realiseer: het is gemakkelijk om lacherig te doen over mensen die 'vriendenpeople' hashtaggen of over mensen die complottheorieën aanhangen. Ik kan ze dom en onwetend noemen en mezelf van de weeromstuit slim en superieur voelen. Het is een val. Ik doe dan aan wij.zij-denken. En het is ook niet wat ik werkelijk voel. In werkelijkheid voel ik me niet superieur onder al die stemmen, al die meningen, ik voel me er onveilig onder. In het begin van de crisis heb ik me veilig gevoeld. Wij zagen met z'n allen de noodzaak tot het nemen van maatregelen, we waren daar eendrachtig in. Ik had het gevoel dat we er samen doorheen gingen, dat we ons met elkaar bewust waren van de noodzaak te werken aan een betere wereld. Met respect voor de natuur. Met oog voor de schoonheid in de eigen, directe omgeving. Mensen postten daar berichten over op facebook, schreven erover in de krant. Gevoel van samen, van gemeenzaamheid. Daar kwam een barst in toen ik een heleboel mensen het vliegtuig in zag stappen op weg naar een vakantiebestemming. Zo had ik het me niet voorgesteld. En er ontstonden meer barsten toen zelfs in mijn directe omgeving mensen complottheorieën begonnen te propageren. Ik probeerde het gesprek met ze aan te gaan om ze weer in de richting van mijn ideaalbeeld te krijgen, maar dat bleek onbegonnen werk. Mensen begonnen mij dan nog meer theorieën te sturen in een poging mij aan hun kant te krijgen. En dan nu weer de hashtag: ik doe niet meer mee. Openlijk verzet. Het einde van de crisis leek me verder weg dan ooit. Die betere wereld onbereikbaar. We zijn in een kruidvat van meningen terecht gekomen dat elk moment kan ontploffen. Voor mij speelt Willem Engel hier een rol als opstoker en aanjager. Ik zou zo graag willen dat die man gewoon weer zou gaan dansen. Echter, dan zou er misschien wel weer iemand anders opstaan. Blijkbaar voorziet hij in een behoefte. Ik las het volgende: 'Complotdenken is troostrijk op een manier zoals religie dat ook kan zijn. Het doet niet aan complexiteit, aan modderigheid, inconsistentie of tegenstrijdigheden. Het zet tegenover de angst die mensen kunnen hebben – zeker in pandemische tijden – een sluitend verhaal van goed en kwaad, van duidelijkheid, en doet daarmee een belangrijke belofte: dat je de wereld wél kunt begrijpen, dat er helemaal niet ‘vijftig procent’ van de kennis is, dat je niet bang hoeft te zijn' (Rosa van Gool en Coen van de Ven in de Groene) Waarbij we weer terug zijn bij het begin, bij wat ons bindt: de angst. Waarschijnlijk voelen wij ons allemaal onveilig. Dus is het enige dat ik kan doen: afstappen van mijn oorspronkelijk ideaalbeeld, het kruitvat, de angst, de onveiligheid onder ogen zien en me ertoe verhouden. En misschien, als ik dat doe, kom ik uiteindelijk op een andere manier, via andere routes en in een andere vorm wel uit in de buurt van mijn ideaalbeeld. - De Schreeuw’, knotwilg langs een wandelpad in natuurreservaat Bourgoyen-Ossemeersen  Inmiddels verkeer ik zes maanden in isolatie met mijn moeder, die negentig is. Zo fijn dat ik vanaf deze plek als trainingsacteur kan meedoen met de lessen communicatie voor medisch studenten aan het VU. Via Zoom blijf ik verbonden met de docenten en de studenten, krijg ik een kijkje in hun leven in coronatijd. 'Ik kan niet naar de fysieke lessen komen', zegt een studente 'Ik zit in quarantaine.' Een student verschijnt in beeld met een mondkapje op. Hij zit in de trein. 'Sorry dat ik te laat ben, ik moest even iets coronagerelateerds regelen'. Na de les praten we nog even verder. Hij is verpleegkundige, werkt op een afdeling met coronapatiënten, studeert daarnaast voor arts. Ik spreek een jongen die oncoloog wil worden, een meisje dat naast haar studie op een coronateststraat werkt.
Het raakt me, de keuzes die deze jonge mensen maken, de manier waarop ze meebewegen met deze tijd. -- Afbeelding: variatie op Meisje met de parel van Johannes Vermeer  was het de vleermuis was het de kat
was het de man die ze als avondeten at was het een laborant werd hij betrapt liet hij het virus vrij en is het toen ontsnapt heeft Dean Koontz het voorgeschreven bracht hij corona met zijn boek tot leven het mensdom is verrot tot op het bot het kan niet anders of het is éen groot complot word ik gevolgd gevaccineerd ontvoerd door ruimtewezens en geopereerd planten ze onder mijn huid een microchip zitten de illuminati me op de lip word ik ingestraald via 5G gaat mijn immuunsysteem naar de ratsmodee het mensdom is verrot tot op het bot het kan niet anders of het is éen groot complot word ik gecontroleerd via een app is het virus sciencefiction is het nep is het een wapen uit Winnipeg verspreid door Big Pharma en Big Tech word ik geschaduwd door Bill Gates lekt hij mijn data niet éen keer maar steeds ik heb zo'n eindeloos verlangen naar wild en onbevangen liefdevol omarmen me overgeven en groots en meeslepend leven - Helma Snelooper Cloister Conspiracy by Philip Jackson In the foreground is Cloister Conspiracy, while in the distance is Serenissima  Arthur Docters van Leeuwen is overleden. Dat hoorde ik van Jan, die collega was en vriend werd
Ik heb de eminente heer Docters van Leeuwen zo vaak in onze verhalen verwerkt. In de verhalen van Jan en mij. De verhalen van barones Dolores en meester Drommel. Hij wist er niet van, Arthur. Zou ik Arthur mogen zeggen? Nooit heb ik een brief doen uitgaan, een officieel verzoek: 'Mijnheer Docters van Leeuwen, mag ik u opvoeren in mijn voorstellingen?' Het was ook een wonderlijke wereld waarin ik hem introduceerde. Ik bedoel: Dolores was een fictief figuur. Al was ze een deel van mij. Er was een tijd dat ik dacht dat ik meer Dolores was dan Helma. Aan Arthur Docters van Leeuwen was niets fictief. Maar hij werkte enorm in op mijn verbeelding. Zijn naam. Deftig. Zijn stem. Omfloerst. Zijn uiterlijk. Sprookjesachtig. Humpty Dumpty. Alice in Wonderland. Je zou hem zo kunnen treffen in het land achter de spiegel. En dan zijn brein. Uitzonderlijk intelligent. Erudiet. Onalledaags. Humeurig als het nodig was. Als zijn entourage zijn intellectuele duikvluchten niet kon bijbenen. Hij paste enorm bij Dolores. Tragikomisch figuur. Zij was nog maar klein toen haar moeder, artieste, vertrok, achter de muziek aan. Dolores werd grootgebracht door haar vader. Op haar achtste kreeg ze een jachtgeweer in handen gedouwd en schoot ze haar eerste konijntje. Zij trok op met de jachtvrinden van haar vader, voelde zich de rest van haar leven op haar gemak in het gezelschap van mannen. Ze bouwde een aantal dierbare platonische vriendschappen op. Met Arthur deelde ze de liefde voor vogels. Met verrekijkers om, dansten de twee door de velden om dan plots te blijven staan in stille aanbidding voor de blauwe kiekendief, de grauwe klauwier. In de beslotenheid van een vogelkijkhuisje, bij het licht van een knijpkat, voerden zij grensverleggende gesprekken, declameerden zij verfijnde poëzie, lazen zij elkaar hun pennenvruchten voor. Hij heeft het nooit geweten. Ik heb het hem nooit gevraagd. Daarom is dit het wonderlijkste eerbetoon dat Arthur Doctors van Leeuwen ooit zal krijgen. Ik heb hem nooit in levende lijve ontmoet maar vond hem dermate inspirerend dat ik hem gestalte gaf in mijn verhalen. Omdat ik hem zo'n waardig gezelschap vond voor mijn geesteskind Dolores.. Dolores vertoeft inmiddels op de eeuwige jachtvelden.Het zou me niet verbazen dat zij daar op enig moment Arthur Docters van Leeuwen treft. Arthur was schrijver en wist als geen ander hoe hij de grenzen tussen verbeelding en realiteit kon overschrijden. -- Foto: Lenus van der Broek; Dolores met de motorclub op weg naar een rendez-vous met Arthur  we liggen in de hangmat
onder een klamboe we braden ribrollade er is ijs toe de zon druipt naar beneden als vanillevla de mussen hangen ruggelings aan de pergola ik duik onder je oksel en ik proef de smaak van zout extreme hittegolf maar het bier staat koud - de kinderen bakken taartjes in de zandbak de buurvrouw maakt een radslag in haar badpak je werpt een steelse blik door de coniferen houd je ogen in je zak of ik zal je leren ik lees de cijfers van de stikstofuitstoot in de akkerbouw de aarde warmt op en het bier is lauw - de kinderen staan te huilen vanuit hun tenen de buurvrouw komt een kopje suiker lenen je plooit je om haar heen als een slingerplant houdt je niet aan de voorgeschreven afstand de kans op besmetting is nog best wel groot Willem Engel stopt met dansen en het bier slaat dood -- Helma Snelooper  Vond ik gisteravond tijdens mijn fietstocht zomaar een steen op mijn pad.
Op een picknickplaats middenin het bos. Op mijn verjaardag  we nemen altijd afscheid
en we blijven elkaar steeds weer ontmoeten eindeloos spel van omdraaien kwijtraken terugkeren en opnieuw begroeten het laat zich niet in regels vangen het volgt de wetten van de zee je kunt tegen de stroom oproeien liever vaar je met de golven mee we raken zo vaak ontspoord en we blijven toch altijd de weg weer vinden eindeloos spel van verstrikken ontknopen doorsnijden en opnieuw verbinden - Helma Snelooper Foto: ‘Square Knot’ van kunstenaar Shinkichi Tajiri  er zweven witte wieven boven de Zwarte Kolk
er schuilen stille krachten in het vrouwelijk volk in Hummelo zijn we gastvrij de deur is altijd los maar wie durft er ’s avonds in z’n eentje naar het Sterrenbos de Zwarte Cross begon ooit op de Heksenplas en niemand die zich afvroeg waarom het zo vruchtbaar was de heksen hadden het uitstekend met de Crossers voor de dampkring knetterde het donderde maar door tot tante Rikie aangaf dat ze er mee stopte we voelden aan ons water dat er iets niet klopte en ja hoor na een zegetocht van drieëntwintig jaar zand in de motor een gesprongen snaar tante Rikie zegt ik heb er niks mee van doen ik bak alleen maar burgers maar daar wringt ‘m nou net de schoen dit is niet meer Normaal dit is meer dan overmacht Rikie’s burgers zijn doorkneed met vrouwelijke kracht -- Helma Snelooper Foto Lisanne van Bergen |
Helma SnelooperDichter, verteller, performer, Archief
October 2020
Categorieën
All
|
RSS Feed
contact |
|